Polska jako kraj adaptujący i twórczo przetwarzający materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe międzywojnia
Polskie miasteczko odbijające się w obrazach Mayera Kirshenblatta zostanie zaprezentowane studentom University of Michigan
Fundacja Urban Forms otrzymała dofinansowanie Instytutu Adama Mickiewicza z programu „Kulturalne Pomosty 2022” na realizację projektu „Uniwersytet Otwarty Opatów/Michigan im. Mayera Kirshenblatta. Polska jako kraj adaptujący i twórczo przetwarzający materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe międzywojnia”.
Osią tematyczną projektu jest twórczość Mayera Kirshenblatta, który urodził się w 1916 r. w Opatowie, a zmarł 2020 r. w Toronto. Kirshenblatt w latach 30. XX wieku wyemigrował wraz z rodziną do Kanady, gdzie z powodzeniem prowadził swój biznes, a po przejściu na emeryturę odkrył pasję malarską. Dysponując fotograficzną pamięcią zaczął odtwarzać Opatów z lat młodości, który wtedy był jedną z największych i najważniejszych gmin żydowskich w regionie, a 60% ludności miasteczka stanowili Żydzi.
Jego twórczość to wyraz współistnienia w przedwojennym polskim miasteczku dwóch kultur, które aż do wybuchu wojny przenikały się, tworząc swoistą mieszankę kulturową, niespotykaną nigdzie indziej w Europie i świecie. Utrzymane w „nikiforowskim” stylu obrazy to skarbnica wiedzy o żydowskich świętach, chrześcijańskich sąsiadach, widowiskach oraz codziennej atmosferze polskiego przedwojennego miasteczka. Były one wystawiane w Muzeum Żydowskim w Nowym Jorku, Aird Gallery, Koffler Gallery, Kanadyjskiej Galerii Narodowej i na objazdowej wystawie Smithsonian Institution, a także w Opatowie i Żydowskim Muzeum Galicja w Krakowie.
Projekt jest odpowiedzią na inicjatywę lokalnych aktywistów, którzy zwrócili się do Fundacji Urban Forms z propozycja współpracy, w wyniku której obrazy Mayera Kirshenblatta zostaną zaprezentowane w publicznej przestrzeni Opatowa pod postacią murali i mini murali umieszczanych zarówno na dobrze eksponowanych ścianach kamienic jak i w podwórkach czy ukrytych zaułkach. W ten sposób zostanie zapoczątkowany kulturowy szlak, który przyciągnie do miasta turystów, a także skupi uwagę środowisk związanych ze sztuką i kulturą w przestrzeni publicznej.
Przedsięwzięcie jest realizowane we współpracy z Uniwersytetem Michigan, a także Muzeum Historii Żydów Polskich „Polin”. Opiekę merytoryczną nad projektem sprawuje Barbara Kirshenblatt-Gimblett, emerytowana profesorka Uniwersytetu Nowy Jork, córka artysty, kuratorka wystawy głównej w Muzeum Żydów Polskich POLIN, wybitna naukowczyni z obszaru historii, literatury, antropologii i socjologii, popularyzatorka żydowskiego dziedzictwa.
Wybór Uniwersytetu w Michigan jako partnera był nieprzypadkowy. Przy uczelni działa Weiser Center for Europe and Eurasia, Copernicus Center for Polish Studies i Center for European Studies.
W ramach projektu studenci Uniwersytetu Michigan wezmą udział w cyklu wirtualnych wykładów: spacerze po Opatowie z dr Natalią Romik w poszukiwaniu historycznych artefaktów, kuratorskim oprowadzaniu po kolekcji obrazów Kirschenblatta, które zapewni prof. Barbara Kirshenblatt-Gimblet, projekcji filmu Sławomira Grunberga „Namaluj co Pamiętasz” połączonej z wykładem o malarstwie naiwnym i prelekcji (wraz pokazem filmów) o street arcie. Dzięki temu Opatów zostanie pokazany studentom Uniwersytetu Michigan zarówno w historycznym, jak i współczesnym ujęciu.
Tegoroczny projekt to początek obiecującej współpracy z Uniwersytetem Michigan. W przyszłym roku akademickim studenci będą mieli możliwość wzięcia udziału w praktykach studenckich zorganizowanych dla nich przez Fundację Urban Forms w Opatowie, w którym będą powstawać kolejne murale inspirowane twórczością Kirshenblatta.
Projekt jest realizowany pod patronatem Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
Dofinansowano w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022, w ramach programu dotacyjnego Instytutu Adama Mickiewicza „Kulturalne pomosty”
