Od 2014 roku Fundacja Urban Forms prowadzi działania informacyjno-badawcze, wchodząc w dialog ze społecznościami lokalnymi podczas realizacji projektów artystycznych. W tym roku okazją do rozmów prowadzonych przez badaczy z firmy Qualio stały się prace tworzone przez Dede, Nitzan Mintz, Stormiego Millsa oraz Untaya na Bałutach, Opiemme przy ul. Jaracza oraz Jerzego Janiszewskiego na Starym Rynku. Same działania, jak i wyniki badań, zostały przedstawione w raporcie „Dialogi wokół murali. Epizody 2016”. Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do jego powstania.
Opis
Jednym z najistotniejszych celów „Epizodów 2016” była obserwacja sposobów, na jakie zaplanowane w określony sposób artystyczne interwencje w przestrzeni publicznej wpływają na ludzkie zachowania, jakościowy odbiór przestrzeni czy relacje społeczne. Obserwowane przez nas zdarzenia – działania grupy twórców na Bałutach, performans artystyczny w Śródmieściu, wreszcie instalacja na Starym Rynku – dzięki zróżnicowanemu charakterowi oraz lokalnemu kontekstowi przyczyniły się do wytworzenia odmiennych jakości.
W pierwszym z omawianych przypadków działania artystyczne miały charakter pionierski, Fundacja wcześniej nie miała okazji nawiązywać tu jakichkolwiek relacji z mieszkańcami ani realizować innych, znaczących projektów artystycznych. Pojawiając się w nowym środowisku i chcąc za wszelką cenę uniknąć „syndromu kolonizatora” zainicjowała rozbudowany dialog z mieszkańcami. Kontaktowała się z nimi za pośrednictwem znanej w tej dzielnicy organizacji Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, poprzez streetartoworkerów docierających do mieszkańców dzięki ulicznym punktom informacyjnym, wreszcie na drodze bezpośrednich rozmów i uczestniczenia w wydarzeniach współorganizowanych przez wspólnotę bezpośrednio zaangażowaną w proces tworzenia dzieł. Aktywności te doprowadziły do zainicjowania więzi, które pojawiły się nie tylko pomiędzy przedstawicielami społeczności lokalnej i Fundacji, ale – co istotniejsze – pomiędzy mieszkańcami a artystami oraz samymi dziełami, które pojawiły się na Bałutach.
W drugim z opisywanych epizodów Fundacja powracała do społeczności, z którą nawiązała więzi już wcześniej. Dlatego podjęto decyzję o realizacji na terenie Śródmieścia trudnego, ale wartego wysiłku działania o charakterze partycypacyjnym. W tym przypadku za pośrednictwem sztuki odniesiono się do historii i współczesności stygmatyzowanego kwartału, który podlega aktualnie procesowi intensywnych zmian. Struktura tego działania artystyczno-społecznego odzwierciedlała uniwersalne zjawisko kulturowe – obrzęd przejścia – którego zadaniem jest legitymizacja zachodzącej zmiany. Można tu było zaobserwować wyłączenie z pierwotnego statusu (zniszczenie stygmatyzującego napisu WINA), tzw. fazę liminalną, pomiędzy starym a nowym stautsem, której towarzyszyło wytworzenie tymczasowej wspólnoty (communitas), wreszcie nowy status wyrażano poprzez słowa MOŻLIWOŚCI i DESTINY. Zgodnie z intencją artysty projekt „Taurus” na poziomie symbolicznego znaczenia miał wyrażać nadzieję, że zmiany, jakim podlega społeczność prowadzą ku bardziej pozytywnej, stwarzającej szerszy wybór przyszłości.
W ostatnim z przypadków Fundacja kontynuowała działania zainicjowane w 2014 roku, które zmierzały do ożywienia martwej przestrzeni mieszczącej się w samym sercu miasta. Budowa instalacji odwołującej się do estetyki radości pozwoliła zrealizować powzięte założenia na różnych poziomach. Stary Rynek stał się miejscem chętnie odwiedzanym nie tylko przez mieszkańców Łodzi, ale i osoby odwiedzające miasto. Dzięki wartości estetycznej dzieła wnosiło przynosiło ono radość i pozytywne emocje i stawało się tłem widowisk o różnorodnym charakterze.
