2017
TELLAS “Deep Winter”
MONEYLESS Wojska Polskiego 3, Łódź
NOMAD CLAN Piłsudskiego 135, Łódź
ROBERT RUMAS Stary Rynek, Łódź
HYURO Cmentarna 3a, Łódź
KASIA BRESKA Jaracza 20, Łódź
NESPOON Piotrkowska 3, Łódź
OPIEMME
W 2017 roku Teresa Latuszewska-Syrda została jednym z kuratorów Festiwalu Łódź Czterech Kultur 2017. Fundacja Urban Forms przygotowała realizacje festiwalowe z kręgu sztuk wizualnych.
Tematem przewodnim festiwalu był Alfabet – element silnie wpisujący się w partykularną tożsamość (etniczną, kulturową), a jednocześnie fenomen wspólny dla ludzkich cywilizacji.
W ramach Festiwalu FUF zrealizowała murale:
– Nomad Clan (Wielka Brytania),
– Kasia Breska (Wielka Brytania)
– Hyuro (Hiszpania)
– Tellas (Włochy)
– Moneyless (Włochy)
oraz instalacje Roberta Rumasa (Polska) oraz Nespoon (Polska)
Robert Rumas, uznany rzeźiarz, twórca obiektów, interwencji, instalacji, fotografii, a także kurator i scenograf, jeden z najważniejszych przedstawicieli nurtu sztuki krytycznej lat 90. jest autorem instalacji X, która stanęła na Starym Rynku. Twórca mierzy się z niełatwym zadaniem ożywienia tego bardzo szczególnego dla mieszkańców miasta miejsca. Rumas opiera swoją konstrukcję na czterech masztach, na których zawiesza okazałe żółte taśmy z cytatami z „Kwiatów polskich” najbardziej łódzkiego z łódzkich poetów, Juliana Tuwima. Oprócz przykuwającej uwagę formy, istotne są tu nawiązania społeczne i polityczne. Koncepcja instalacji została zainspirowana archiwalnymi fotografiami, z których artysta wydobywa nowoczesną, wypełnioną ukrytymi znaczeniami formę, w której istotny jest ruch i możliwość refleksyjnego zdystansowania się od historii tego konkretnego miejsca.
Autorką kolejnej instalacji, która powstała w ramach festiwalu jest artystka o pseudonimie Nespoon, która w swoich pracach inspiruje się koronkami. „Dlaczego koronki? Bo jest w nich ukryty uniwersalny kod czytelny na całym świecie. W każdej odnaleźć można pierwiastek harmonii, równowagi i naturalnego porządku. Czy nie tego właśnie wszyscy poszukujemy? – mówi Nespoon. Swoją instalację artystka tworzy w podwórku/pasażu przy ul. Piotrkowskiej 3 (ul. Zachodniej 54/56), które jest doskonale znane łodzianom. To tu w 2013 roku, podczas ówczesnej edycji Festiwalu Łódź Czterech Kultur, Joanna Rajkowska zapoczątkowała słynny projekt „Pasaż Róży”. W 2017 roku nieopodal pojawia się nowe dzieło, tym razem o bardziej nietrwałym charakterze – wykonana z koronek Instalacja Nespoon rozpięta pomiędzy zniszczonymi ścianami kamienic, zatytułowana Connections/Połączenia. Dodatkowo Nespoon umieszcza swój charakterystyczny szablon/koronkowy wzór na elewacji budynku przy ul. Zachodniej 54/56 i drzwiach komórki sąsiadującej z Pasażem Róży, a także przykleja ceramiczną koronkę na ścianie restauracji Lokal i kolejny szablon na furtce parkingu.
W ramach festiwalu artystyczno-społeczny projekt realizuje izraelski artysta i poeta uliczny Addam Yekuteli aka Know Hope, który od ponad dekady za pomocą słów i obrazów tworzy własną interpretację lokalnych, małych historii wyrażających często bardziej uniwersalne zjawiska związane z ludzką kondycją. Odnosząc się do Alfabetu – tematu przewodniego festiwalu artysta koncentruje się na słowach, redukując warstwę wizualną do minimalistycznej formy. Do współpracy zaprasza osoby w taki czy inny sposób związane ze Starymi Bałutami, spotyka się z nimi i wysłuchuje ich opowieści. Te małe historie, drobne odpryski ludzkiej pamięci, Know Hope przetwarza w krótkie, poetyckie formy, które zostają przełożone na język polski przez poetę i tłumacza – Andrzeja Zychlę. Następnie artysta własnoręcznie nanosi polskie teksty na tabliczki i umieszcza je w miejscach poszczególnych zdarzeń, tworząc swoisty szlak prowadzący po Starych Bałutach. Tabliczki zostają umieszczone w następujących lokalizacjach: ul. Chopina, ul. Sporna, ul. Bracka, ul. Smugowa 6, ul. Harnama, ul. Bojowników Getta Warszawskiego, ul. Organizacji WiN 10, ul. Berka Joselewicza, ul. Łagiewnicka, ul. Zawiszy, ul. Dolna, ul. Ceglana, ul. Zgierska 42, ul. Kościelna 6, Stary Rynek 1, ul. Pojezierska 10, ul. Rybna 12, ul. Bazarowa, ul. Wojska Polskiego 74 i 78, Park Staromiejski, ul. Nowomiejska 7, ul. Wrześnieńska 25. Jako że tabliczki okazują się atrakcyjnym kąskiem dla różnego typu kolekcjonerów, wiele z nich niemal natychmiast znika z przestrzeni publicznej miasta.
Opiemme, artysta z Włoch mierzy się z modernistyczną architekturą okresu socrealizmu tworząc projekt artystyczny na budynku 45. Szkoły Podstawowej im. Jana Matejki przy ul. Bojowników Getta 3, który jednocześnie jest autorską „rozmową” z kształtem, strukturą i rytmem składającymi się na określoną architektoniczną jakość. Po długiej i pogłębionej eksploracji historii samego budynku oraz szerzej – architektury socrealistycznej w Polsce – jak również w nawiązaniu do założeń kuratorskich festiwalu Łódź Czterech Kultur powstają dwa projekty: „Remanufacture” („Przetwarzanie”) oraz „Herring” („Śledź”). Motywem łączącym obie kompozycje stał się najbardziej łódzki z alfabetów – tzw. strzemienica, która została wykorzystana również w logotypie miasta, stąd podtytuł łączący obie prace: „A Tribute to Władysław Strzemiński” („Hołd dla Władysława Strzemińskiego”). Czcionka stworzona przez Strzemińskiego została wykorzystana jako typograficzny element dekoracyjny, pojawiający się na pionowych pasach na froncie budynku Szkoły Podstawowej, powierzchni schodów, elementach namalowanych na chodnikach wokół szkoły a także ramie okalającej kaligram przedstawiający śledzia na tylnej ścianie budynku. Śledź nawiązuje do lokalnego motywu, gdyż nieopodal szkoły rozpościera się jeden z najbardziej znanych łódzkich parków, który łodzianie nazywają Parkiem Śledzia. W projekcie wzięła udział społeczność lokalna skupiona wokół Szkoły Podstawowej nr 45 i znajdującego się obok XIII Liceum Ogólnokształcącego. Ich uczniowie, a także nauczyciele i rodzice wzięli udział w warsztatach „Łódź Dialogu” zorganizowanych wspólnie przez zespół Qualio. Badania i Działania Społeczne oraz Opiemme. W ich trakcie uczestnicy mieli okazję eksplorować różne wymiary obcej kultury – jej język, muzykę, gesty, smaki – a na zakończenie zebrali słowa wyrażające najlepiej ideę dialogu międzykulturowego. Zostały one przetłumaczone na język angielski, niemiecki, rosyjski i hebrajski, a następnie zamieszczone przez Opiemme i uczestników na elementach dekorujących chodniki wokół obu bałuckich szkół.
Działaniem, które pomimo zimna i deszczu przyciągnęło na teren Widzewskiej Manufaktury, ul. Piłsudskiego 135 prawdziwe tłumy było widowisko taneczne grupy Linact – spektakl, w którym wykorzystano akrobację i taniec wertykalny, oprawiony specjalnie skomponowaną muzyką i świetlnym pokazem
